آشنایی با ناخن خاصیت ارتجاعی داره که بخاطر چربی و پروتئین هاست و آب براحتی داخل ناخن نفوذ میکنه. ناخن ها همیشه درحال رشد هستند اما سرعت رشدشون به خاطر گردش ضعیف و پیری کم میشود. ناخن های دست با سرعت 3 میلی متر در ماه سریعتر از ناخن های پا رشد میکند رشد ناخن دست از ریشه تا لبه آزاد 6 ماه طول میکشد اما ناخن های پا خیلی آهسته تر رشد میکند یعنی فقط 1 میلی متر درماه! رشد ناخن پا از ریشه تا لبه آزاد 12 تا 18 ماه طول میکشد.
معرفی قسمت های مختلف ناخن
صفحه ناخن (nail plate):
صفحه ناخن از ماتریکس متولد شده و عرض و پهنا و ضخامت براساس سایز طول و ضخامت ماتریکس مشخص میشه درحالی که حالت استخوان نوک انگشت، فرم صفحه ناخن یعنی صاف یا منحنی یا عقابی بودنش و مشخص میکنه. صفحه ناخن از پروتئین شفاف کراتین( ماده ایی طبیعی که حالت ارتجاعی ناخن و مو رو حفظ میکنه) ساخته شده.
سلول های صفحه ناخن زنده نیستند و بهم فشرده و دارای سطح زیادی از کراتین هستند که باعث استحکام و انعطاف ناخن میشود. شکل صورتی صفحه ناخن از رگ های خونی زیر ناخن است، صفحه ناخن به خودی خود شفاف و سطح زیر اون شیارهای در طول ناخن دارد که به محکم شدن اون به بستر ناخن و رشد ناخن در جهت درست کمک میکنه.
هدف از صفحه ناخن محافظت از بستر ناخن زنده در زیر اون قرار دارد.
برای ناخن کارها این جای که میتوانند لاک ژل یا اکستنشن انجام بدهند. مات کردن صفحه ناخن یک مرحله معمولی در خدمات ناخن هست اما مهم اینجاست که بدونید چقدر نیاز به مات کردن دارید که آسیبی وارد نکنید(3 الی 5 لایه کافیه) وقتی که لایه های ناخن برداشته میشه در اصل به مرور اون رو نازک و ضعیف و حساس میکنید.
بستر ناخن (Nail Bed):
بسترناخن زیر صفحه ناخن هست که از ماتریکس شروع میشه و تا لبه آزاد ادامه داره. بستر از دو نوع بافت زنده ساخته شده به نام های درم و اپیدرم.
درم لایه داخلی هست و بدن رو از استرس و فشار محافظت میکنه، درم کلاژن و اِلاستین داره که مسئول استحکام سازی و انعطاف پذیری هستند.
اپیدرم بالای درم هست که توسط یک غشا از اون جدا شده،اپیدرم از طریق شیارهای طولی ریز به درم وصل شده، در سنین بالا صفحه ناخن نازک میشه و این شیارها بیشتر پیدا میشوند. اپیدرم لایه بیرونی هست که از ورود عوامل بیماری زای محیطی و عفونت ها جلوگیری میکنه.
بسترناخن هزاران رگ خونی داره که غذا و اکسیژن و موادمغذی رو به ناخن منتقل میکنه.
ماتریکس ناخن (matrix nail):
قسمت های قبل از ماتریکس حرف زدیم الان شما رو با این ناحیه آشنا کنیم:
مهم ترین ساختار کل واحد ناخن، ماتریکس هست. ماتریکس ناخن منطقه ایی هست که در اون سلول های جدید تولید میشه که به صفحه ناخن تبدیل میشوند. یعنی ناخن های دست و پا ازاین قسمت شروع به رشد کردن میکنه. عرض و ضخامت صفحه ناخن براساس اندازه و طول و ضخامت ماتریکس مشخص میشه و تا وقتی که ماتریکس تغذیه رو دریافت کنه در وضعیت سالمی باقی میمونه.
ماتریکس بافتی هست که ناخن از اون محافظت میکنه اما اگر بهش آسیبی وارد بشه به عنوان یک تغییر قابل مشاهده در صفحه ناخن ظاهر میشه و روی رشدش تاثیر میگذارد مثلا مانیکور بیش از حد و غیر اصولی باعث آسیب رسیدن به ماتریکس میشه که معمولا خودش و به شکل شکاف روی صفحه ناخن نشون میده.
ماهک ناخن (lunula):
قسمتی از بالای صفحه ناخن هست که رنگش مایل به سفید مات هست، ماهک یا لانولا بخشی از ماتریکس که ما میتوhنیم اون رو ببینیم. همه ی ناخن ها ماتریکس رو داره اما لزوما ممکنه ماهک رو روی همه ناخن ها نبینیم و بیشتر روی انگشت شصت دیده میشه. ظاهر ماهک تا حدودی ژنتیکی است. ماهک میتونه در زیر کوتیکول یا پوست پایین انگشت مخفی بشه.
ماهک بخش قابل مشاهده ماتریکس هست که چون تحت محافظت اپونیکوم نیست به راحتی آسیب میبینه.
نبود ماهک در بعضی مواقع نشون دهنده ی (کم خونی / سوتغذیه / افسردگی) هست اگه این علائم همراه با سردرد، سرگیجه، ضعف، هوس های غیرمعمول، افزایش یا کاهش وزن بود به پزشک مراجعه کنید.
به ماهک، بافت بیبی یا بافت تازه متولد شده هم گفته میشه.
کوتیکول (cuticle):
بافت شیشه ایی هست که حس و اکسیژن نداره که در امتداد لبه بالایی انگشت پا یا دست قرار داره این پوست بخش مهمی از ناخن هست چون وظیفه ی محافظت از ناخن های جدید در مقابل باکتری ها و عفونت ها رو داره.
کوتیکول گاها از زیر چین های پوستی پایینتر میاد و به صفحه ناخن وصل میشه از اونجایی که این بافت مرده هست به راحتی میشه با نیپر یا قیچی برشش داد.
ناحیه اطراف کوتیکول ظریفه و ممکنه خشک و آسیب دیده و آلوده باشه. طبق توصیه های آکادمی پوست AAD بهتره کوتیکول ها موقع مانیکور فقط به عقب پوش داده بشه چون بریدنش باعث ورود باکتری ها میشه. حواستون باشه که
اپونیکوم رو با کوتیکول اشتباه نگیرید و فقط کوتیکول رو برش بدید.
(مانیکور روسی جز پر خطرترین مانیکور هاست)
ایپونیکوم (eponychium):
ماتریکس، سلول های ناخن رو به وجود میاره و ایپونیکوم این ناحیه رو از باکتری و عفونت ها محافظت میکنه. ایپونیکوم بافت زنده ایی هست که متصل به پروگزیمال هست. این پوست خیلی راحت خشک میشه و اکثرا فکرمیکنند که باید از بین بره اما لطفا این پوست رو نبرید!!!
اگه ایپونیکوم بریده بشه یا آسیب ببینه برای محافظت از خودش ضخیم تر میشه، این بافت در فصل سرما یا در معرض موادشیمیایی ترک میخوره و میتونه خونریزی کنه.
خیلی ها ایپونیکوم رو با کوتیکول اشتباه میگیرند.
کوتیکول دقیقا به ایپونیکوم چسبیده یا در زیر اون قرار میگیره. موقع مانیکور وقتی ایپونیکوم رو به عقب فشار بدید کوتیکول خودشو نشون میده و شما میتوانید این بافت غیر زنده رو برش بدید.
برای نرم و مرطوب نگه داشتنش از روغن های مثل جوجوبا استفاده کنید.
هایپونیکوم:
هایپونیکوم بافت زنده و نرمی هست که در انتهای انگشت، قسمت لبه آزاد ناخن قرار گرفته. بافت هایپونیکوم دارای گلبول های سفید خونی هست که سیستم ایمنی بدن رو تقویت میکنه و اجازه ورود به میکروب ها و عفونت ها رو به درون بدن نمیده. این بافت در ادامه ی بستر ناخن هست. معمولا با اکستنشن ناخن این بافت رشد میکنه و اگه ضربه بخوره برای شخص حس دردناکی داره . این بافت با ساییدگی و کوتاه کردن ناخن رشدش کاهش پیدا میکنه.
برای سفت تر شدن ناخنها و حفاظت از آنها، میتوانید از روش های زیر استفاده کنید:
1. مصرف مواد غذایی سالم: مواد غذایی مانند پروتئین، ویتامین ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا 3 و 6 به سلامت ناخنها کمک میکنند. بنابراین، سعی کنید در رژیم غذایی خود از این مواد استفاده کنید.
2. استفاده از مرطوب کننده ناخن: استفاده از روغن نارگیل، روغن زیتون و یا کرم مرطوب کننده ناخن به نرمی و شفافیت ناخنها کمک میکند.
3. محافظت از ناخنها در برابر صدمات: در هنگام انجام کارهای خانگی یا باغبانی، از دستکش استفاده کنید و در هنگام تمیز کردن از دستمال یا مواد نرم استفاده کنید تا ناخنها صدمه نبینند.
4. استفاده از فایل ناخن: استفاده از فایل ناخن به جای کنده کردن و بریدن ناخن، کمک میکند تا ناخنها سفت و مقاوم بمانند.
5. استفاده از لاک ناخن: استفاده از لاک ناخن به عنوان یک لایه محافظتی برای ناخنها، به نرمی و شفافیت آنها کمک میکند.
6. مصرف مکمل‌های مخصوص ناخن: برخی مکمل های مخصوص ناخن، شامل موادی مانند بیوتین و سیلیکا، به سلامت ناخن ها کمک میکنند.
همچنین، بهتر است هنگام انجام کارهایی که نیازمند تماس مستقیم با مواد شیمیایی یا آب هستند، از دستکش استفاده کنید و همیشه از ابزارهای تیز و برید